Każdy użytkownik systemu Windows od czasu do czasu napotyka problemy z komputerem. Na szczęście z odpowiednimi narzędziami oraz wiedzą, naprawa systemu operacyjnego staje się znacznie łatwiejsza i bardziej efektywna. W tym artykule omówimy 17 najlepszych narzędzi, które mogą być niezwykle przydatne w codziennej pracy administratora czy zwykłego użytkownika.
W poprzednim poradniku szczegółowo opisaliśmy najpopularniejsze błędy systemu Windows oraz przedstawiliśmy sposoby na ich uniknięcie. Teraz nadszedł czas, aby zgłębić temat diagnozowania tych problemów. Często zdarza się, że nawet najmniejsze błędy mogą znacząco wpłynąć na wydajność systemu i komputera, stąd też znajomość narzędzi do diagnozowania błędów jest bardzo potrzebna.
Jak diagnozować błędy systemu Windows?
Diagnozowanie błędów systemu Windows wymaga pewnej wiedzy oraz znajomości narzędzi, które można wykorzystać do rozwiązywania problemów. Istnieje wiele zintegrowanych oraz zewnętrznych narzędzi, które mogą pomóc w identyfikacji i naprawie błędów.
Pierwszym krokiem jest często uruchomienie narzędzi diagnostycznych, które są wbudowane w system operacyjny. Narzędzia takie jak wiersz poleceń, Windows Powershell czy narzędzie do sprawdzania dysków twardych, mogą znacznie ułatwić proces diagnozowania.
Używanie narzędzi do rozwiązywania problemów z systemem Windows to podstawa skutecznej diagnostyki. Dobre narzędzie diagnostyczne pozwala na szybkie skanowanie i identyfikację problemów, takich jak uszkodzone pliki, nieprawidłowa konfiguracja sieci czy błędy w rejestrze. Przed przystąpieniem do ich użycia dobrze jest poznać, jak uruchamiać, ustawiać i analizować wyniki narzędzi diagnostycznych.
Przydatne narzędzia
Na rynku dostępnych jest wiele narzędzi do diagnozowania i naprawy systemu Windows. Niektóre z nich są wbudowane w system operacyjny, podczas gdy inne można pobrać jako oprogramowanie zewnętrzne. Przegląd tych narzędzi zaczniemy od najbardziej popularnych i skutecznych narzędzi zintegrowanych w Windows, takich jak SFC (System File Checker), chkdsk oraz DISM. Te narzędzia pozwalają na dokładne skanowanie, naprawę uszkodzonych plików i przywracanie systemu do właściwego stanu.
Korzystanie z narzędzi zewnętrznych może również znacząco przyspieszyć proces naprawy. Takie programy jak Sysinternals Autoruns oferują zaawansowane funkcje, które często nie są dostępne w standardowych narzędziach systemu Windows.
1. Menedżer zadań
Menedżer Zadań to jedno z najbardziej podstawowych narzędzi dostępnych w każdym systemie Windows. Aby go uruchomić, wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy na pasek zadań i wybrać opcję „Menedżer zadań”. To narzędzie umożliwia wyświetlanie wszystkich uruchamianych procesów, co może pomóc w diagnozowaniu problemów z wydajnością. Dzięki niemu możemy również zatrzymać niewłaściwie działające aplikacje, a to jest często pierwszym krokiem w rozwiązywaniu problemów systemowych.
Menedżer Zadań oferuje również zaawansowane funkcje, takie jak monitorowanie wykorzystania procesora, pamięci, dysku twardego i sieci. Wspomniane dane mogą być fundamentalne znaczenie w odpowiedzi na pytanie, dlaczego komputer działa wolniej niż zwykle. Możemy również uzyskać dostęp do informacji o uruchomionych usługach, co jest nieocenione dla administratorów systemowych. Menedżer Zadań to narzędzie, które warto znać i regularnie używać.
Przeczytaj również: Menedżer zadań w Windows – czym jest i do czego może się przydać
2. Podgląd zdarzeń
Podgląd Zdarzeń to kolejne niezastąpione narzędzie do diagnostyki problemów z systemem Windows. Żeby go uruchomić, wystarczy wpisać „Podgląd zdarzeń” w pasku wyszukiwania systemu Windows. To narzędzie pozwala na przeglądanie dzienników zdarzeń systemowych i jest nieocenione przy diagnozowaniu błędów. Możemy wyświetlić szczegółowe informacje o błędach, ostrzeżeniach i innych ważnych zdarzeniach systemowych, które mogą wskazywać na źródło problemów.
Podgląd Zdarzeń rejestruje zdarzenia z różnych części systemu operacyjnego i aplikacji, dzięki czemu można zidentyfikować, które aplikacje lub usługi powodują problemy. Administratorzy i zaawansowani użytkownicy mogą skonfigurować niestandardowe widoki, aby skupić się na określonych rodzajach zdarzeń. Narzędzie jest nieocenione, jeśli chcesz śledzić i diagnozować różnorodne problemy, od problemów z oprogramowaniem po uszkodzone pliki systemowe. Co ciekawe, używając Podglądu Zdarzeń, mamy szansę naprawiać problemy, zanim doprowadzą one do poważniejszych problemów
3. Monitor zasobów
Monitor Zasobów to narzędzie diagnostyczne, które pozwala dogłębnie analizować, jak system Windows wykorzystuje swoje zasoby. Można go uruchomić przez wpisanie „Monitor zasobów” w polu wyszukiwania. Dzięki niemu mamy dostęp do szczegółowych informacji o procesach wykorzystujących procesor, pamięć, dysk i sieć. To bardzo przydatne narzędzie, gdy chcemy ustalić, co spowalnia nasz komputer i jak możemy poprawić jego wydajność.
Dzięki Monitorowi Zasobów możemy nie tylko monitorować, ale również analizować potencjalne konflikty zasobów. Narzędzie oferuje różnorodne wykresy i tabele, które pomagają wizualizować, jak poszczególne aplikacje i usługi wpływają na wydajność systemu. Jest to szczególnie przydatne narzędzie dla administratorów, którzy chcą optymalizować konfigurację serwerów czy stacji roboczych. Monitor Zasobów pomaga w identyfikacji zasobożernych procesów, a to z kolei umożliwia efektywniejsze zarządzanie systemem operacyjnym Windows.
4. Monitor wydajności
Monitor Wydajności to narzędzie, które dostarcza szczegółowych danych na temat wydajności systemu Windows. Jeśli chcemy skorzystać z jego usług, wystarczy wpisać „Monitor wydajności” w polu wyszukiwania. Jest to zaawansowane narzędzie, które umożliwia śledzenie różnych wskaźników systemowych, takich jak wykorzystanie procesora, pamięci, dysku i karty sieciowej. Narzędzie to jest niezwykle zaawansowane i można w nim ustawić różne alerty oraz raporty, aby dokładnie monitorować stan naszego systemu.
Narzędzie oferuje również możliwość tworzenia niestandardowych zestawów licznika wydajności, gdzie stanowi to nieocenioną pomoc dla zaawansowanych użytkowników i administratorów. Możemy skanować system w poszukiwaniu potencjalnych wąskich gardeł i optymalizować jego działanie na podstawie zebranych danych. Monitor Wydajności jest idealny dla wszystkich, którzy chcą mieć pełną kontrolę nad wydajnością swojego systemu i chcą szybko diagnozować oraz naprawiać wszelkie problemy wydajnościowe.
5. Menedżer urządzeń
Menedżer Urządzeń to niezastąpione narzędzie do zarządzania sprzętem zainstalowanym w systemie Windows. Żeby go włączyć, po prostu wpisz „Menedżer urządzeń” w polu wyszukiwania lub poprzez kombinację klawiszy WIN+R i w polu Uruchom wpisanie: devmgmt.msc. Dzięki niemu możemy wyświetlać wszystkie urządzenia podłączone do naszego komputera, sprawdzać ich sterowniki i diagnozować problemy. Narzędzie to jest niezwykle przydatne, gdy mamy do czynienia z uszkodzonymi urządzeniami lub problemami ze sterownikami.
W Menedżerze Urządzeń możemy również odnaleźć szczegółowe informacje o każdym urządzeniu, takie jak jego konfiguracja, stan i ewentualne konflikty sprzętowe. Narzędzie to pozwala również na łatwe aktualizowanie lub downgrade sterowników, co często pomaga w rozwiązywaniu problemów z kompatybilnością i stabilnością systemu. Menedżer Urządzeń jest niezbędnym narzędziem dla każdego użytkownika systemu Windows, który chce utrzymać sprzęt w najlepszym możliwym stanie.
6. Windows Memory Diagnostic
Windows Memory Diagnostic to narzędzie firmy Microsoft, zaprojektowane do diagnozowania problemów z pamięcią RAM. Żeby go odpalić, po prostu wpisz „diagnostyka pamięci” w polu szukania. Narzędzie przeprowadza szczegółowe testy pamięci i może pomóc w wykryciu uszkodzeń, które mogą powodować problemy z wydajnością systemu lub nagłe awarie.
Diagnostyka pamięci Windows uruchamia się ponownie i wykonuje serię testów diagnostycznych, aby dokładnie sprawdzić stan pamięci. Testy te są dokładne i mogą zająć trochę czasu, ale są one nieocenione w wykrywaniu i naprawianiu problemów związanych z pamięcią systemową. Narzędzie to jest szczególnie przydatne, gdy podejrzewamy, że problemy z komputerem są spowodowane przez uszkodzoną pamięć RAM. Po zakończeniu testów narzędzie wyświetli wyniki i zaleci ewentualne działania naprawcze.
7. Informacje o systemie Windows (msinfo32)
Informacje o systemie lub dla zaawansowanych userów bardziej znana jako msinfo32, to narzędzie, które dostarcza szczegółowych informacji o systemie operacyjnym Windows. Najprościej odpalić to narzędzie poprzez wpisanie „msinfo32” w polu wyszukiwania. Narzędzie oferuje pełny przegląd konfiguracji sprzętu, oprogramowania i sterowników. Jest to idealne narzędzie dla tych, którzy potrzebują dogłębnych informacji o swoim komputerze w celu diagnozowania problemów.
Diagnostyka Systemu umożliwia również eksportowanie zebranych informacji do pliku, co jest przydatne w przypadku potrzeby udostępnienia tych danych serwisantowi lub innym specjalistom. Narzędzie jest także nieocenione podczas procesu aktualizacji systemu czy instalacji nowych urządzeń, gdyż możemy szybko sprawdzić, czy nasz sprzęt oraz oprogramowanie są zgodne z wymaganiami. Msinfo32 jest prostym, ale potężnym narzędziem, które powinno być znane każdemu użytkownikowi systemu Windows.
8. SFC (System File Checker)
SFC, czyli System File Checker, to narzędzie do skanowania i naprawy uszkodzonych plików systemowych. Jeśli chcemy uruchomić narzędzie, musimy otworzyć wiersz poleceń jako administrator i wpisać „sfc /scannow”. Narzędzie automatycznie przeszuka system Windows w poszukiwaniu uszkodzonych lub brakujących plików systemowych i spróbuje je naprawić. To prosty, lecz potężny sposób na rozwiązanie wielu problemów systemowych.
Narzędzie to jest szczególnie przydatne, gdy nasz system doświadcza częstych awarii lub gdy napotykamy na problemy związane z plikami DLL. SFC jest integralnym elementem zestawu narzędzi diagnostycznych systemu Windows, często używanym przez administratorów i zaawansowanych użytkowników do naprawy problemów na poziomie systemowym.
9. DISM (Deployment Imaging Service and Management Tool)
DISM to zaawansowane narzędzie diagnostyczne do naprawy obrazu systemu Windows. Żeby go odpalić, otwórz konsolę jako admin i wpisz „dism /online /cleanup-image /restorehealth”. Dzięki DISM można naprawić uszkodzone pliki systemowe i problemy z dziesięcioma usługami, które mogą wpływać na stabilność i wydajność systemu.
DISM jest bardziej zaawansowanym narzędziem diagnostycznym w porównaniu do SFC. Używanie DISM może być przydatne, gdy SFC nie rozwiązuje problemu. Narzędzie to wykonuje głębszą diagnozę systemu, naprawiając problemy, które mogą pozostawać niewidoczne dla innych narzędzi. Jest to wyjątkowo skuteczne narzędzie dla administratorów systemowych, którzy muszą utrzymać większą liczbę komputerów w doskonałym stanie.
10. Windows Network Diagnostics
Windows Network Diagnostics to narzędzie służące do diagnozowania i naprawy problemów z połączeniami sieciowymi w systemie Windows. Aby uruchomić to narzędzie, kliknij prawym przyciskiem myszy na ikonę sieci w pasku zadań i wybierz „Rozwiązywanie problemów”. Narzędzie automatycznie przeskanuje sieć w poszukiwaniu problemów i zaproponuje odpowiednie rozwiązania. Jest to bardzo przydatne, gdy masz problemy z połączeniem do internetu lub sieci lokalnej.
Narzędzie Windows Network Diagnostics jest proste w użyciu i oferuje intuicyjny interfejs, który krok po kroku prowadzi użytkownika przez proces diagnozowania problemów. Narzędzie to jest bardzo pomocne, gdy w naszej sieci występują problemy, które skutecznie uniemożliwiają nam korzystanie z internetu. Po zakończeniu skanowania narzędzie wyświetla raport z wykrytymi problemami i sugerowanymi krokami naprawczymi. Dzięki temu narzędziu możemy szybko i efektywnie rozwiązywać problemy sieciowe.
Przeczytaj również: Laptop nie widzi sieci WiFi – poradnik
11. Narzędzie do rozwiązywania problemów
Narzędzie do Rozwiązywania Problemów to wbudowane oprogramowanie w systemie Windows, które automatycznie diagnozuje i rozwiązuje typowe problemy. Aby uruchomić to narzędzie, otwórz ustawienia systemu, przechodząc do „Ustawienia” > „Aktualizacja i zabezpieczenia” > „Rozwiązywanie problemów”. Narzędzie to obejmuje szeroki zakres problemów, od problemów z drukowaniem po problemy ze sprzętem.
Narzędzie umożliwia również uruchomienie skanowania i diagnostyki dla różnych komponentów systemu. Możemy zdefiniować, które obszary mają być przeszukane, a narzędzie automatycznie wyświetli wyniki i zaproponuje odpowiednie środki naprawcze. Jest to bardzo użyteczne narzędzie, zwłaszcza dla osób, które nie są zaawansowane w technologii. Dzięki niemu możemy szybko rozwiązywać typowe problemy bez konieczności dogłębnej znajomości systemu operacyjnego Windows.
12. Narzędzie do sprawdzania dysków CHKDSK
CHKDSK (Check Disk) to wbudowane narzędzie systemu Windows, które służy do sprawdzania integralności systemu plików oraz powierzchni dysku twardego. Narzędzie to jest szczególnie przydatne w kontekście naprawy systemu operacyjnego oraz plików. Omówimy je nieco szerzej, albowiem jest to najczęściej używane narzędzie przez użytkowników i adminów.
Jak działa CHKDSK?
- Sprawdzenie struktury systemu plików – CHKDSK analizuje struktury systemu plików (np. tabelę plików głównych, czyli MFT w systemach NTFS) w celu wykrycia wszelkich niespójności.
- Skanowanie powierzchni dysku – przy użyciu opcji /r, CHKDSK przeszukuje fizyczne sektory dysku, aby zidentyfikować uszkodzone sektory i próbuje odzyskać znajdujące się tam dane.
- Naprawa niespójności – jeśli zostanie uruchomiony z opcją /f, CHKDSK podejmuje próby naprawy wykrytych błędów.
Narzędzie uruchamia się za pomocą wiersza poleceń. Podstawowa składnia to chkdsk [litera_dysku:] [/f] [/r]
- chkdsk [litera_dysku:] – uruchamia sprawdzanie dysku bez wprowadzania poprawek.
– `/f`: Naprawia błędy na dysku.
– `/r`: Lokalizuje uszkodzone sektory i odzyskuje czytelne informacje (zawiera funkcjonalność `/f`).
Najczęstsze użycie przez użytkowników to chkdsk /f /r.
Warto pamiętać, że narzędzie może być bardzo pomocne w ogólnej diagnostyce problemów z dyskiem, ponieważ CHKDSK może oznaczać uszkodzone sektory jako nienadające się do użytku, co z kolei może pomóc w eliminowaniu kolejnych możliwych przyczyn złego stanu systemu
13. Wireshark
Wireshark to zaawansowane narzędzie do analizy sieci, które pozwala na szczegółowe monitorowanie ruchu sieciowego. Aby korzystać z Wiresharka, musisz go pobrać i zainstalować z oficjalnej strony. Narzędzie jest niezastąpione dla administratorów sieci oraz zaawansowanych użytkowników, którzy muszą diagnozować problemy sieciowe i analizować pakiety danych. Dzięki Wiresharkowi mamy pełny wgląd w to, co dzieje się w naszej sieci, a to z kolei może pomóc w identyfikacji i naprawie różnych problemów.
Wireshark oferuje niezwykle rozbudowane funkcje filtrowania czy analizy i pozwala na szczegółowe przeszukiwanie oraz diagnozowanie ruchu sieciowego. Możemy monitorować całą sieć lub wybrane urządzenia, a narzędzie wyświetla pakiety danych w czasie rzeczywistym. To narzędzie jest świetne, gdy musisz zidentyfikować problemy z wydajnością sieci, bezpieczeństwem czy nieautoryzowanym dostępem. Wireshark jest narzędziem typu must-have w arsenale każdego administratora sieci.
14. Vistumbler
Vistumbler to darmowa aplikacja typu open source stworzona do skanowania sieci Wi-Fi oraz diagnozowania i rozwiązywania problemów związanych z połączeniami bezprzewodowymi w systemie Windows. Narzędzie to jest szczególnie przydatne dla administratorów sieci, serwisantów oraz zaawansowanych użytkowników, którzy chcą uzyskać szczegółowe informacje dotyczące sieci Wi-Fi.
W jaki sposób Vistumbler może wspomóc diagnostykę?
- Skanowanie sieci Wi-Fi – Vistumbler wyszukuje wszystkie dostępne sieci Wi-Fi w otoczeniu i wyświetla szczegółowe informacje na ich temat, takie jak SSID, BSSID, siła sygnału (RSSI), kanał, zabezpieczenia itp.
- Wizualizacja siły sygnału – aplikacja oferuje różne sposoby wizualizacji siły sygnału, w tym wykresy czasu rzeczywistego. Dzięki temu możemy zobaczyć, jak zmienia się siła sygnału w zależności od lokalizacji lub innych czynników.
- Kanały – Vistumbler pokazuje, które kanały są używane przez różne sieci Wi-Fi, co może pomóc w uniknięciu zakłóceń poprzez zmianę kanału w ustawieniach routera.
- Geolokalizacja – aplikacja może używać Google Earth do wizualizacji lokalizacji sieci Wi-Fi na mapie, co może być szczególnie użyteczne dla adminów sieci pracujących w dużych obszarach.
Diagnozowanie problemów z Wi-Fi za pomocą Vistumbler
- Słaby sygnał – jeśli masz problem z niską jakością połączenia, Vistumbler pozwala wizualizować siłę sygnału w różnych miejscach w domu lub biurze. Może to pomóc zidentyfikować martwe strefy lub obszary z niskim sygnałem.
- Zakłócenia i kanały – jeśli występują zakłócenia lub problem z prędkością, Vistumbler pokazuje, które kanały są najbardziej zatłoczone. Używając tych informacji, można zmienić kanał na mniej zatłoczony, co może poprawić wydajność sieci.
- Problemy z zabezpieczeniami – narzędzie daje informacje na temat typów zabezpieczeń używanych przez różne sieci (np. WEP, WPA, WPA2). Pozwala to upewnić się, że nasza sieć używa najnowszych i najsilniejszych form zabezpieczeń, aby zapewnić lepszą ochronę przed nieautoryzowanym dostępem.
15. ProcMon (Process Monitor)
ProcMon, czyli Process Monitor, to narzędzie do monitorowania aktywności systemowej w czasie rzeczywistym. Żeby skorzystać z jego możliwości, musisz pobrać i zainstalować narzędzie z oficjalnej strony Microsoft. ProcMon jest nieocenionym narzędziem w diagnozowaniu problemów z wydajnością i interakcjami między różnymi procesami. Narzędzie wyświetla aktywność plików, rejestru i procesów w jednym zintegrowanym interfejsie.
ProcMon oferuje zaawansowane możliwości filtrowania, co pozwala na szczegółowe przeglądanie interesujących cię zdarzeń. Możemy monitorować, które procesy mają dostęp do określonych plików, jak są one uruchamiane oraz jakie działania wykonują. Dzięki ProcMon możemy zidentyfikować, które procesy wpływają negatywnie na wydajność i stabilność systemu. Narzędzie przyda się każdemu, kto chce mieć pełną kontrolę nad tym, co dzieje się w systemie Windows.
16. BlueScreenView
BlueScreenView od NirSoft to narzędzie, które pozwala analizować przyczyny niebieskich ekranów śmierci (BSOD) w systemie Windows. Aby z niego skorzystać, pobierz i zainstaluj narzędzie z oficjalnej strony. BlueScreenView przeszukuje pliki minidump, które system Windows tworzy podczas awarii, i wyświetla szczegółowe informacje o przyczynach i kontekście błędu. Narzędzie jest niezwykle przydatne, gdy chcemy dokładnie przeanalizować dane i wyłowić, co powoduje awarie systemu.
BlueScreenView wyświetla listę wszystkich niebieskich ekranów zarejestrowanych na komputerze i umożliwia przeglądanie szczegółowych informacji o każdym z nich. Możemy zobaczyć, które sterowniki lub pliki systemowe spowodowały awarię oraz jakie były okoliczności jej wystąpienia. Dzięki temu narzędziu możemy szybciej identyfikować i naprawiać problemy, które prowadzą do krytycznych błędów.
17. Autoruns
Sysinternals Autoruns to zaawansowane narzędzie diagnostyczne opracowane przez Microsoft, które pozwala użytkownikom na szczegółowe monitorowanie i kontrolowanie programów, procesów oraz usług uruchamianych automatycznie podczas startu systemu operacyjnego Windows. Autoruns jest powszechnie używane w kontekście diagnostyki problemów systemowych oraz zarządzania procesem uruchamiania systemu i aplikacji.
Jak działa Autoruns?
Autoruns skanuje system w poszukiwaniu wszystkich elementów, które są uruchamiane automatycznie podczas startu systemu. Obejmuje to nie tylko programy, ale również usługi, sterowniki, rozszerzenia przeglądarek, zaplanowane zadania, komponenty Winlogon, oraz długą listę innych kluczowych elementów systemowych. Informacje te są prezentowane użytkownikowi w przystępnym i organizowanym interfejsie.
W czym konkretnie może pomóc Autoruns?
- Zidentyfikowanie zasobożernych aplikacji – Autoruns pozwala na znalezienie aplikacji, które zużywają nadmiernie zasoby systemowe przez automatyczne uruchamianie się podczas startu.
- Dezaktywacja niepotrzebnych procesów – umożliwia wyłączanie zbędnych programów, co może przyspieszyć czas uruchamiania systemu i poprawić jego ogólną wydajność.
- Wykrywanie nieznanych lub podejrzanych wpisów – Autoruns może pomóc w identyfikacji podejrzanych procesów, które mogą być powiązane z malware. Użytkownicy mogą zobaczyć wszystkie zasoby, które ładowane są podczas uruchamiania systemu.
- Analiza ścieżek do plików i podpisów cyfrowych – umożliwia sprawdzenie lokalizacji plików oraz ich podpisów cyfrowych, co pomaga rozróżnić, które procesy są zaufane, a które nie są.
- Bezpieczne usuwanie złośliwych procesów – po zidentyfikowaniu szkodliwych elementów, można je dezaktywować lub usunąć bezpośrednio z poziomu Autoruns.
- Zarządzanie konfliktami aplikacji – w razie wystąpienia konfliktów między różnymi programami, Autoruns pozwala na ich łatwe zidentyfikowanie i wyłączenie.
Podsumowanie
W poradniku zebraliśmy naszym zdaniem najpopularniejsze narzędzia do diagnozowania błędów w systemie Windows. Oczywiście W poradniku zebraliśmy naszym zdaniem najpopularniejsze narzędzia do diagnozowania błędów w systemie Windows. Oczywiście, każdy użytkownik może mieć swoje ulubione aplikacje i narzędzia, jednak te, które omówiliśmy, są powszechnie wykorzystywane i zyskały dużą popularność dzięki swojej funkcjonalności i skuteczności.
